Bij het aangaan van een bedrijfskrediet wordt een bestuurder of aandeelhouder van de onderneming vaak door de bank verzocht om persoonlijke zekerheid te geven. Doorgaans in de vorm van hoofdelijke aansprakelijkheid of een borgstelling.

Hoofdelijke aansprakelijkheid of borgstelling: wat zijn de verschillen?

Als iemand hoofdelijk aansprakelijk is voor de schuld van een onderneming kan de schuldeiser (bijvoorbeeld de bank) die partij aanspreken tot terugbetaling van de schuld van de onderneming. De hoofdelijke schuldenaar wordt volledig medeschuldenaar. De bank mag zelf bepalen bij wie zij het eerst aanklopt.

Bij borgstelling staat een partij (de borg) persoonlijk garant voor de betalingsverplichtingen van een andere partij in het geval die partij zijn verplichtingen niet kan nakomen. De borg wordt geen medeschuldenaar. Borgtocht heeft enkele belangrijke voordelen ten opzichte van hoofdelijkheid:

- Een borgstelling heeft een ‘subsidiair karakter’: dat wil zeggen dat de borg niet kan worden aangesproken voordat de bank heeft kunnen constateren dat de hoofdschuldenaar (de onderneming) haar verplichtingen niet na zal komen.

- De borg heeft vaak zelf meerdere ’verhaalsmogelijkheden’: de borg kan zich bijvoorbeeld deels op mede-borgen verhalen en heeft automatisch een vordering op de hoofdschuldenaar.

- Een borgstelling heeft een ‘afhankelijk karakter’: dat wil zeggen dat de borgstelling alleen kan bestaan samen met de hoofdschuld; de borgsteller kan zich dus op dezelfde verweren beroepen als de hoofdschuldenaar (de onderneming), bijvoorbeeld verjaring of dwaling.

De vlag dekt niet altijd de lading

Recent heeft het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden geoordeeld dat de tekst en inhoud van een kredietovereenkomst niet leidend zijn voor beantwoording van de vraag of sprake is van hoofdelijkheid of een borgstelling. In de kredietovereenkomst stond hoofdelijkheid, maar uit de feiten bleek dat men een borgstellingsconstructie had beoogd. De persoon die een persoonlijke zekerheid verschafte had namelijk geen eigen belang bij de lening en was ook niet gerechtigd tot het krediet. Zij had alleen zekerheid geboden voor de schuld van een ander, zoals bij een borgstelling het geval is. Daarbij past meer de borgstelling dan hoofdelijke aansprakelijkheid. Dit was voor de borg een goede uitkomst, want de borg kon zich nu deels verhalen op de mede-borgen. De vorderingen op de mede-borgen werden door het gerechtshof dan ook toegewezen.

Concluderend

Het is verstandig om u zich als verstrekker van een persoonlijke zekerheid vooraf goed te laten informeren. Het verschil tussen de diverse vormen van persoonlijke zekerheden kan namelijk belangrijke gevolgen voor u hebben. En als u uiteindelijk wordt aangesproken kan het de moeite lonen om te bekijken welke vorm van zekerheid nu echt is verstrekt. Ondanks dat in de meeste kredietovereenkomsten expliciet wordt bepaald of sprake is van hoofdelijke aansprakelijkheid of borgstelling, blijkt dat wat in de overeenkomst staat niet altijd leidend is voor de juridische duiding.